Iker Sanchezek zuzentzen duen Irungo Luis Mariano Elkarte Lirikoaren Orkestra Sinfonikoak eta Myriam Ulanga Elorz eta Uxue Ricon Ulanga piano-jotzaileek interpretatuko dituzte Fracaren hainbat abesti.
Musikazaleentzat “egundoko oparia” dela kontzertua eta Basterora larunbatean bertara daitezen animatu ditu Myriam Ulangak. Piano-irakasle izan zuen Fraca, eta musika munduan aita ponteko ere izan zuela aitortzen du. “Ordu mordoa pasa genuen pianoarekin, izugarri irakatsi zidan. Gozatu egiten nuen bera pianoaren aurrean jarri eta bat-batean doinuak asmatzen hasten zenean”. Esan beharrik ez dago zenbateraino izango den apartekoa Ulangarentzat larunbateko kontzertua, “barruak mugitzen ari zaizkit, oroitzapen eta emozio ugari eragiten baitizkit kontzertuak. Izan ere, osagai mordoa biltzen du berarekin: Fraca egilea protagonista nagusia izango delako, joko diren doinuetako batzuen atzean dagoen historia berezia delako eta horietatik gertu ibiltzea egokitu zaidalako niri, orkestra sinfoniko galanta oholtzan bilduko delako, alaba eta biok piano-jotzaileak izango garelako...”.
“Ordu mordoa pasa genuen pianoarekin, izugarri irakatsi zidan"
Myriam Ulanga
Emozio handikoa, Ulangarentzat
Behinola, Fracak Ulangari utzi zizkion bere bizitzan sortu izan zituen obren partituren esku-izkribuak, eta honek ondo zaindu ditu geroztik. “Ohore bat da bere sormenetik sortutakoak interpretatu eta jendaurrean erakutsi ahal izatea. Are gehiago, orkestra sinfoniko batekin bere partiturak biziberritu ahal izatea; gehiago ezingo luke eskatu piano-jotzaile batek!”.
Ulanga oso eskertuta dago larunbateko kontzertua gauzatu dadin Luis Mariano Orkestra Sinfonikoaren eta Roberto Nuño Donostiako Francisco Escudero Musika Kontserbatorioko zuzendari ohiak erakutsi duten prestutasuna. Nuñori dagokionez, bere gain hartu duen lana azpimarratu nahi izan du Ulangak. “Fracaren partituren esku-izkribuak digitalizatu eta instrumentalizatu egin ditu orkestra sinfoniko batek jo ditzan; soka-tresnentzat (biolina, biola, biolontxeloa, kontrabaxua) eta gainerako musika tresnentzat moldatu dituela, alegia. Kontzertua amaitu ostean, oraindik ere behar diren azken zuzenketatxoak egingo dizkie partiturei, eta ondoren, Eresbil Euskal Herriko Musika Artxiboaren esku utziko ditu”.
Fracaren musika definitzeko eskatuz gero, "kalitate handikoa" eta "entzungarria" dela nabarmendu nahi izan du Ulangak, “erromantizismoaren eta inpresionismoaren unibertsoetatik joaten da maiz. Atmosfera berezi batean murgildu nahi izaten du; kromatismoak gogoko ditu asko, eta konposizioen eskala nagusitik ihes egiten duten notekin jolasten du; erritmoekin kontrasteak edo soinuen arteko borrokak itsasten ditu maiz bere konposaketetan.
Andoaingo musika akademian piano eta gitarrako ikasketak eskaini zituen Fracak
Fraca, konposatzaile oparoa
Luis Fraca Royo Ainzon herrian (Zaragoza) jaio zen 1929an, eta 2024an hil zen. Gaztetan, “Musika Zibilen Banden Gorputzeko” titulu ofiziala lortu zuen Madrilgo Kontserbatorioan ikasi eta gero, eta Sestao eta Zaragozako Sos del Rey CatÛlico eta Caspeko herrietako Musika Bandetako zuzendaria izan zen 1957a arte. Hurrengo urtek aurrera, berriz, Andoaingo Musika Eskola (1958-1989) eta Banda (1958-1972) zuzendu zituen. Andoaingo musika akademian piano eta gitarrako ikasketak eskaini zituen batik bat.
Irakasle ez ezik, konposatzailea ere izan zen, “nire gozamenerako eta entretenimendurako egin izan ditut obra guztiak”, aitortu izan zuen behin baino gehiagotan. Horrela, amaitezina da bere katalogoa, era guztietara interpretatzeko abestiez osatua: musika banda, orkestra sinfonikoa, kamera musika, pianoa, biolontxeloa, gitarra...
Bi zatiko kontzertua
Bi zatitan banatu dute kontzertua. Bietan ariko da Iker Sanchezek zuzentzen duen orkestra sinfonikoa. Uxue Ricon piano-jotzailea lehen zatian ariko da, eta bigarrengoan Myriam Ulanga piano-jotzailea.
Horrela, lehenengo zatian, eta kontzertuari hasiera emateko, “Andoain” izenburuko pasadoblea joko du orkestrak. Ondoren, “Piano eta orkestrarako gazte-kontzertua Op. 3” obra joko dute Luis Mariano orkestrak eta Uxue Ricon Ulanga piano-jotzaileak. Hiru mugimenduko obra da hori.
“Piano eta orkestrarako gazte-kontzertua Op. 3” obra joko dute Luis Mariano orkestrak eta Uxue Ricon Ulanga piano-jotzaileak.
Fracak 50eko hamarkadan konposatu zuen obra hori, eta 1986ko apirilean, Donostiako Kontserbatorioko Orkestrak estreinatu zuen, Tomas Araguesen gidaritzapean eta Myriam Ulanga piano-jotzailearekin.
Kontzertuko bigarrengo zatiari, Fracak bere jaioterriari eskaini zion “Ainzon Jota Aragonesa del Huecha” interpretatuz ekin dio orkestrak. Segidan, “Piano eta orkestrarako 2. kontzertua, Op. 26, la minorrean” helduko da, orkestraren eta Myriam Ulanga piano-jotzailearekin. Lehengo zatiko obraren antzera, honek ere hiru mugimendu ditu berarekin.
Fracak obra hori 1986ko apirilean konposatu zuen, eta 2006ko maiatzean estreinatu zuten Andoainen, Myiriam Ulanga piano-jotzailearen eskutik.