J
endetza hurbildu zen Asteasuko udaletxeko batzar-aretora. Torturaren aurkako taldean Nekane Txapartegirekin lanean aritutako da Julen Arzuaga. Tortura zer den azalduz hasi zuen Julen Arzuagak bere hitzaldia. Hiru ezaugarri nagusi ditu torturak Nazio Batuen erakundeak zehazten duenez: funtzionario publiko batek egina izatea, zigorrari lotu gabeko tratu krudela edo ankerra izatea, eta motibazio edo zergati bat izatea. Deklarazioa sorraraztea izan daiteke helburuetako bat, gizarte kontrola egitea, izua sortzea…, motibazio ezberdinak aipatu zituen Julen Arzuagak bere azalpenetan.
Nekane Txapartegiren abokatua den Olivier Peterrek hartu zion lekukoa Julen Arzuagari. Asteasuarraren kasuaren inguruko azalpenak eman zituen abokatuak: “Ikuspegi orokorra emango dut, xehetasunetan sartu gabe. Nekane 1999an atxilotu zuten, Tolosan. Bost egun egin zituen Madrilen, inkomunikatuta eta tortura bortitzak jasan zituen. Lehen 24 orduetan ez zuen deklaratu nahi izan, baina torturen eraginez, deklaratzea erabaki zuen eta deklarazio hori izan zen bere zigorraren oinarria”.
Nekanek 2001ean salatu zituen torturak, baina kasua artxibatu egin zuten harik eta 2006an berriz ere zabaldu zuten arte. “Jakina zen epaileek ez zutela tortura haiek ikertzeko batere asmorik”, azaldu zuen Olivier Peterrek. Nekaneren aurkako zigorra irmoa izan zenean, atzerrira joatea erabaki zuen. “Suitzan bizimodu normala egin zuen, alabarekin, 2016ko apirilean atxilotu zuten arte. Espainiako poliziak atxiloketa horretarako erabili zuten prozedimendua erabat legez kanpokoa izan zen, ez zuelako Suitzaren baimenik. Suitzari ez zaio jokabide hori gustatu, ez du, ordea, neurririk hartu”, azaldu zuen abokatuak.
Borroka juridikoa eta politikoa
Nekanek atxilotuta jarraitzen du egun. Olivier Peterrek azaldu zuenez, “borroka juridikoa eta politikoa da orain daukaguna. Juridikoa, estradizioari aurre egin behar diogulako eta Nekanerentzat asilo politikoa eskatu dugulako. Borroka politikoa, Suitzan azaldu behar izan dugulako torturaren errealitatea. Hasieran inork ez zuen sinesten esaten genuena egia izan zitekeenik”.
Zigor murriztua
Nekaneren gaur egungo egoera ere azaldu zuen abokatuak. “Otsailean, 42 hilabetera murriztu zuten Nekaneren zigorra. Dagoeneko Zurichen 15 hilabete bete ditu eta Espainian 9 beteak zituen. Beraz, beste 18 hilabete bete beharko lituzke. Suitzan betetako hilabeteak kontuan hartuko dituztelakoan gaude. Bestela, errekurritu egin beharko genuke. Jarritako errekurtsoak irabaziz gero, 42 hilabeteak bete baino lehen kaleratuko lukete, eta errekurtso horiek galduz gero, prozedimendua luzatu egingo litzateke, eta urte eta erdi inguru barru aterako litzateke, estradiziorik gauzatu gabe”.
Zurichen dago Nekane egun. “Beretzat gogorra da biktima izaera ez onartzea. Prentsak, kaleko jendeak eta elkarteek onartzen diote, baina ez gobernuak. Bere borrokan murgilduta dago Nekane, askatasunaren alde lanean; indar erakustaldia egiten ari da”.
Kasuaren garrantzia
Nekaneren prozedimenduak duen garrantzita azaldu zuen Olivier Peterrek. “Batetik torturaren errekonozimendua suposatzen duelako, nazioarte mailan. Bere tortura onartzea, Espainiak torturatu egin duela onartzea da, eta horregatik kostatzen zaio hainbeste Suitzako gobernuari pauso hori ematea. Bestetik, Nekaneren inguruan hartzen duten erabakiak aurrekaria jarriko du tortura jasan dutenen eskubideak adosteko garaian”.