Garagardo zalea da Iñaki eta betidanik gustatu izan zaio garagardo mota ezberdinak dastatzea: txigortuak edota ohikoak baino gogorxeagoak direnak, bereziki. Etxean jendeak bere gogoko garagardoa egiten zuela entzundakoan, bera ere saiakera egitera animatu zen, duela hiru urte. Egunkarian, Urnietako Belauntza baserrian garagardoa egiten ikasteko ikastaroak eskaintzen zituztela irakurri eta hantxe eman zuen izena. "Lehen garagardotegia zen baserri hura eta bertako nagusiak egiten zuen garagardoa. Bertan jasotako ikastaroaren ondoren hasi nintzen etxean proba egiten". Garagardoa egiteak bere lana baduela aitortu du, ondo eman behar baitira pauso guztiak, epeak errespetatuz eta, bereziki, garbitasunari garrantzia handia eman behar zaiola azpimarratu du. Leku egokia izatea ere garrantzitsua da eta etxea, garagardoa egiteko nahiko baldar geratzen dela dio, ez dela pauso guztiak eroso emateko lekurik aproposena. Baina ahal den lekuan moldatu beharra dagoela.
PAUSOZ PAUSO
Garagardoa egiteko, normalean 25 litroko bidoiak erabili ohi diren arren, 20 litrokoan egiten du Iñakik. Bi bidoi eta hozkailua behar-beharrezkoak dira edari aparduna prestatzen hasi ahal izateko. "Bidoi horietako batek ura berotzeko erresistentzia behar du. Garagardoa egitea sukaldean aritzearen parekoa da: irakin egin behar du ondo egiteko", jakinarazi du. Eman beharreko pausoak ere azaldu ditu, banaka-banaka:
- Garagarraren hazitako hazia -malta deitzen zaiona- berotu eta txigortu. Zenbat eta gehiago erre, orduan eta garagardo beltzagoa aterako da.
- Malta bidoiko ur beroarekin nahastu eta bi orduz hozkailuan eduki. Jasotako muztioa ordu eta erdi-bi orduz irakin.
- Irakinaldian zehar, lupulu landarea gehitu hiru txandatan. Lehenengoak garraztasuna emango dio, zaporea bigarrenak eta usain gozoa hirugarrenak.
- Behin irakindakoan, muztioa landarearekin nahastuta egongo da eta garagarraren azukrea ere izango du dagoeneko. Baina orduantxe da aukera, nahi izanez gero, beste zerealen bat (oloa edo abena...) edota fruta ukituak emateko (laranja edo limoi azalarenak, esaterako).
- Ahal den azkarren hoztu behar du eta Iñakiren ustez, hori izaten da lanik handiena, "100 gradutan irakin ondoren, ahalik azkarren 20 gradura jaistea, legamia bota ahal izateko".
- Garagardoa hoztutakoan, beraz, legamia gehitu eta serpentinaren laguntzaz, ontzi garbi batera pasa. Hantxe astebetez geldirik edukita, edateko prest egongo da.
- Garagardoa egina dagoenean, beste ontzi batera pasa behar da, azpian geratutako zikinak kentzeko.
- Lehen aste hori igarota, garagardoa botilara daiteke dagoeneko, baina nahiko zikina geratzen denez, beste bizpahiru astez beste ontzi batean edukitzea gomendatzen du Iñakik. Bigarren hartzidura edo fermentazioa deitzen zaio horri.
- Garagardoa botilaratzekoan, gas gehiago izan dezan, azukre pixka bat sar daiteke botilan. Litroko 5 gramo azukre.
ALE ETA LAGER METODOAK
Garagardoa egiteko ALE metodoa lantzen du batik bat Iñakik eta, oro har, gehien lantzen den metodoa da hori, "azkar egiten delako". ALE metodoaren bidez, garagardo gogorragoak jasotzen dira, "gorputz gehiago dutenak. Neguko garagardoak dei dakiekeenak", zehaztu du. Bigarren metodoa, LAGER litzateke. "Metodo horri esker tenperatura baxuagoan egiten da hartzidura eta denbora gehiago behar izaten du. Lekua ere handiagoa behar da eta, ondorioz, gehiago erabiltzen da lehenengoa", argitu du Iñakik.
Garagardoa egiteko beharrezko material guztia erraz eskura daiteke Internet bidez, 300 euroren bueltan. Halaxe eskuratu zituen Iñakik ere, material edo tresnez gain, baita beharrezko osagaiak ere: garagarra, lupulo landarea edota legamia.
Etxean edo kanpoan eginiko garagardoek gorputz nahiz zapore ezberdina dute elkarrizketatuaren iritziz. Egun artisau garagardo asko saltzen den arren, etxean egiteak abantailak dituela dio, "norberaren erara molda baitaiteke garagardoa, gogoko errezeta baliatuz". Iñakik dagoeneko, altxorraren pare gordetzen dituen 15 bat errezeta ditu, Internet bidez edo liburuetan irakurrita, prestatu, probatu eta gustatu ondoren ondo gorde dituenak.
Orain hiru urte lehen uzta dastatutakoan, harrituta geratu zitzaizkion ingurukoak. "Oso goxoa atera zen, hasiberriaren patua!", adierazi du. Baina geroztik ere asko egin ditu eta harrera ona izan dute gehienek.
Urteen poderioz etxeetan garagardoa egitea zabaltzen ari den ohitura da. "Badakit jende askok egiten duela eta norbanakoek ez ezik, baita koadrilek ere. Esaterako, Amezketan bada euren lokalean koadrilan garagardoa egiten duenik. Modu horretan litro gehiago egiteko aukera dute, nahi izanez gero, makinaren laguntzaz".
Lupulu landarea
Garagar edo gariari gehitzeko lupulu landare mota ezberdinak daude eta funtzio ezberdinak ditu bakoitzak, zaporeari, garraztasunari edota lurrinari lotuta, esaterako. Baina, kontserbagarria ere bada. "Antzina, ingelesek lupulu landare asko botatzen zioten euren garagardoari Indiaraino garraiatu ahal izateko. Modu horretan, ez zen garagardorik usteltzen", jakinarazi du Iñakik.
Oinarrizko osagaiak
- Garagarra, lupulu landarea, legamia, ura. Zereal edota fruta azalak aukeran.
- Garagarrarekin bezala, gariarekin ere egin daiteke garagardoa.
- Beharrezko materiala: Bi bidoi, horietako bat berotzeko erresistentziarekin, hozkailua, serpentina, tenperatura neurtzeko termometroak, garagardoa hozten uzteko ontziak, botillak. Eta dastatzeko edalontzia, noski!
Garbitasuna, ezinbesteko
Garbitasuna nahitaezko baldintza da gustura edateko garagardoa prestatu ahal izateko. "Bereziki, garagardoa hozten ari den garaian, kontu handia eduki behar da garbitasunarekin. Ontziak oso garbi egon behar du, bakteriaren bat sartuz gero, ekoizpen osoa gal baitaiteke bestela. Komenigarria da materiala produktu bereziren baten laguntzaz garbitzea", jakinarazi du.