“Aurten ere, pentsioen igoera Kongresuak errege lege-dekretua onartzearen araberakoa” izango dela, eta onartezina dela hori, “pentsioek ez dute truke-txanpon izan behar alderdien arteko eztabaidetan” ohartarazi dute Euskal Herriko Pentsiodunen mugimenduak (oharra osorik, hemen).
Aldi berean, kotizaziopeko pentsioen 2026ko gutxieneko zenbatekoen taula ikusita, salatu dute “igoera hauekin gutxieneko pentsioen arazoa ez konpontzeaz gain, betikotu” egiten dela, eta familia-kargekin gutxieneko pentsioa ere ez dela “egungo LGSra (Lanbidearteko Gutxieneko Soldata) iristen; are gutxiago, aldarrikatzen dugun banakakoa LGSarekin parekatzen da, 897,13 eurotan geratzen baita 14 ordainsaritan”.
Andoaingo Pentsiodunak ere kritiko EITB Maratoiarekin
Andoaingo Pentsiodunen mugimenduak jakinarazi duenez, hamabostero astelehen goizetan egin ohi duen elkarretaratzeari eutsiko dio 2026an ere; urtarrilaren 12an izango da hurrengo hitzordua, 11:15etatik aurrera. Andoandarrei deialdia luzatu diete gerturatu daitezen eta pentsio duinen aldeko aldarria elkarrekin egin dezaten.
Abenduaren 22an egin zuten 2025. urteko azken elkarretaratzean, besteak beste, gogoan hartu zuten berriki zahartze osasungarriaren kausa aintzat hartu duen EITB Maratoia, eta bat egin zuten Euskal Herriko Pentsiodunen mugimenduak zabaldutako komunikatu kritikarekin.
Jaurlaritzak, pentsioen osagarri baten alde mugimenduak aurkeztu zuen herri ekimen legegilea (HEL) izapidetzearen aurkako iritzia eman izanarekin lotu dute kritika. “Zahartze osasungarria adineko pentsiodunen bizi-baldintzen zati handi bat da, eta Rock & Rolla gure bizitzaren zati bat. Baina susmagarria iruditzen zaigu EITB erakunde publikoak bizitza luze eta onerako interesa izatea, EAEko Gobernuko alderdiek gure HELa arbuiatzearekin batera. Gure HELk, hain zuzen ere, adineko pentsiodunek bizi-baldintza duinak eta, beraz, zahartze osasuntsu eta luzea izateko adina diru-sarrera bermatzen zituen”.
Susmoa agertu dute, herri-ekimen legegileari ezezko “ulertezina eman izana ezkutatzeko”, EITB Maratoia ez ote den pentsiodunak infantilizatzeko irudi-kanpaina bat, “HELa betatu eta rock & roll dantzan jartzen gaituzte”.
Adierazi dutenez, “HELren onuradun diren 90.000 adineko pentsiodunek, batez ere emakumeek, dantza asko egin arren, gero eta arazo gehiago dituzte hilaren amaierara iristeko, osasun integrala, elikadura osasuntsua, etxebizitza erosoa eta mendekotasuna artatzeko ezinbesteko zerbitzuak eskuratzeko. Inork pentsa al dezake baldintza horietan zahartze osasungarria egin daitekeela? Arazo horiei aurre egingo al zaie aurtengo EITB Maratoiarekin?”.
Bestalde, areago eraman dute haserrea, EITB Maratoiak biltzen diren funtsen hartzailea EAEko Gobernuko erakunde bat izango delako. “Bilketaren erakunde hartzailea Berrikuntza eta Ikerketa Sanitarioko Euskal Fundazioa (BIOEF) da, Osasun Sailak Euskadiko osasun sisteman berrikuntza eta ikerketa sustatzeko sortu duen tresna”. Gogorazi dutenez. Fundazio horren lehendakaria “Osasun Administrazio eta Finantzaketako sailburuordea da, lehendakariordea Osasun eta Transformazio Digitaleko sailburuordea eta bokalak, Osakidetzako zuzendari nagusia, Finantza Politika eta Aurrekontuetako sailburuordea eta Ikerketa, Berrikuntza eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria”.
Azkenik, adierazi dute “osasun sistema publikoa garatzeko eta hobetzeko zergak ordaintzeaz gain, orain gobernuak txapela pasatzen” duela, herritarrek ordain ditzaten Gabonetako datak aprobetxatuz, gobernuaren aurrekontuekin ordaindu eta hartzaileen parte-hartzearekin ebaluatu beharko liratekeen programak”.
Sanchez, Pradales eta Aperribay eta Anoetako zaletuekin ere haserre
Abenduaren 18ko EITB Maratoia ez da izan Euskal Herriko pentsiodunen mugimenduak eztenen erdian ipini duen erakunde edo ekimen bakarra azken aldian. Gogoratzekoa da, aurretik, Pedro Sanchez Espainiako presidentea, Pradales EAEko lehendakaria, Jokin Aperribay Realeko presidentea, SAPA lantegia eta Anoetako zaletuak nola astindu zituen Gaurgero-eus agerkari digitalean idatzi zuen artikulua, “Anoetatik Washingtonera: Sanchez saltzaile eta Aperribay kobratzaile” izenburupean.
Hona artikulua, osorik:
"Bestearen antzerkia eta inozoa
Gogora dezagun eszena: bestea Washingtonen, Europak bere «babesagatik» gehiago ordain dezala eskatuz. Pedro Sanchez etxera itzuli da ikasitako diskurtsoarekin: «Espainiako Administrazioak BPGren % 2 beteko du defentsan». Txaloak Bruselan, poza Pentagonoan.
Baina hemen dago trikimailua: % 2 hori modu askotara bete liteke. Estatu espainiarreko industriari erosiz, I+Gn inbertituz, hornitzaileak dibertsifikatuz. Baina ez. Diru publikoa zuzenean joango da AEBetako armak erostera. Eta bide batez, SAPA bezalako enpresetara, Aperribaitarren koroako harribitxia.
Bestearen eta Sanchezen arteko ustezko «tentsioa» antzerki hutsa da. Akordio perfektua dago: Washingtonek saldu egiten du, Madrilek gure zergekin erosten du, eta Ukraina da aitzakia ezin hobea.
SAPA eta Aperribaytarrak: negozio biribila
Jokin Aperribay, Realeko presidentea, ez da futboletik bakarrik bizi. Bere familiak SAPA kontrolatzen du, teknologia militarrean espezializatutako enpresa gipuzkoarra, Estatu Batuetako Armadarekin eta Espainiako Administrazioarekin milioi askoko kontratuak sinatu berri dituena ibilgailu blindatuak osagaiz hornitzeko.
Eta orain dator onena: SAPAk ekoizpen planta berri bat iragarri du. Nork ordainduko du? Dirulaguntza publikoak, «industria estrategikorako» laguntzak, kenkari fiskalak… Herritarrak Aperribaien negozio pribatua finantzatzen.
Bitartean, Indrak publikoki salatu du SAPAri egindako esleipenen interes-gatazka. Baina hemen ez da ezer gertatzen. Ate birakarien Espainiako administrazioan, salaketa horiek paper bustia dira.
Pradales, Jainaga eta zuritze instituzionala
Eta ezer falta bazen, orain Imanol Pradales dator ginga jartzera. Lehendakaria azaroaren 17an bertan bildu da Jokin Aperribay eta Ibon Aperribayrekin Bilboko Burtsaren eraikinean. Arrazoi ofiziala: «euskal enpresa-sarearen beharrak ezagutzea» eta «defentsa-jarduerak planteatzen dituen erronkak».
Itzulpena: erabateko zuritze instituzionala. Pradalesek enpresa baten anfitrioi ofizial egiten du, blindatu militarretarako teknologia ekoizten duena, edonori saltzen diona Israelen bezalako bezero potentzialak barne, eta kontratu publikoekin diru-pilatzen ari dena gure zergetan diru-laguntza jasotzen duen bitartean. Eta hori guztia «euskal industria-ehuna laguntzeko» hizkera aseptikoan bildua.
Bitxia: askoz gehiago kostatzen zaio pentsiodunen beharrak ezagutzea eta zuzentzea. Baina enpresaburu horiekin bai dago feeling-a. Bilera azkarra, komunikatu ofiziala, babes publikoa. Lehentasunak argi daude.
Eta ez dezagun ahaztu Jainaga ikertua, boterearekin ondo lotutako beste euskal enpresarietako bat, ezta Sener ere, ez baita atzean geratzen nazioarteko kontratuak urratu behar direnean. Denak ekosistema beraren parte dira: enpresariek onura publikoak lortzen dituzte komeni denean, eta pribatua defendatzen dute banatzea tokatzen denean.
Non dago koherentzia etikoa? Non daude mugak industria militarraz ari garenean? Enpresari horiei berdin zaie gobernu genozidei edo armada «demokratikoei» saltzen dieten. Kontua dirua egitea da. Eta euskal erakundeek, gardentasuna eskatu edo marra gorriak ezarri beharrean, olatua egiten diete.
Horrela, Pradales Aperribaiek desira lezaketen zuritzailerik onena da. Bilera ofiziala, komunikatu instituzionala, babes publikoa. Negozio garbia, jaunak. Hemen ez da ezer gertatzen.
Realeko akziodunen isiltasuna
Gipuzkoak eta Donostiak kontzientzia sozial eta solidario sakona dute. Palestinaren aldeko mobilizazioa, bidezko kausekiko konpromisoa, bidegabekeriekiko sentiberatasuna… hori guztia benetakoa da eta lur honen arimaren parte da.
Baina bada kirrinka egiten duen zerbait. Reala Sozietate Anonimo bat da, enpresa pribatu bat, zeinaren akziodunek eta administrazio-kontseiluak Jokin Aperribay aukeratzen eta mantentzen duten lehendakaritzan. Eta akziodun horiek isilik daude.
Anoetara partiduak ikustera doazenek ez dute erantzukizunik zuzendaritzaren enpresa erabakien gainean. Reala ikustera joateak ez zaitu ezeren konplize bihurtzen. Baina akziodun direnek badute hitza eta botoa. Haiek dira batzarretan azalpenak eskatu, mozioak planteatu eta kontuak eska ditzaketenak.
Non daude akziodunen batzarretako ahots kritikoak? Inork ez du esango teknologia militarra fabrikatzen irabazten duen presidente bat izatea gatazka etiko gaindiezina denik?
Realeko akziodunek Aperribairen dimisioa eskatu beharko lukete. Besterik gabe. Kontua ez da bere negozio pribatuak fiskalizatzea, baizik eta ageriko bateraezintasun moral bat aitortzea: ezin da buru izan Gipuzkoako ikur den erakunde batean, edonorentzat armak egiten diren bitartean.
Baina ez dago moziorik. Ez dago altxatutako ahotsik. Isilik egon
Eta Anoetako zaleak? Galdera hori bakoitzak bere kontzientzian erantzun beharko du. Euskal Herriko selekzioaren partidarako pankartak atera zituen jende berak, Palestinan zehar mobilizatzen den berak Athleticen aurkako partidaren aurretik San Mamesen ikusi zen bezala, bere ahotsa entzunarazi beharko lioke klubeko buruari? Ez gara nor hori esateko. Galdera planteatu besterik ez dugu egin. Batzuetan kontraesanek ariman pisatzen dutelako.
Zuk ordaintzen duzu, haiek kobratzen dute
Eredua erraza bezain mingarria da:
· Gastu militarraren igoera justifikatu behar du Sanchezek Bruselaren eta Washingtonen aurrean.
· Aperribaitarrek kontratuak behar dituzte SAPA hedatzeko.
· Pradalesek «euskal industria babesten» duela erakutsi behar du.
· Konponbidea: Administrazioak milioi askoko kontratuak sinatzen ditu diru publikoarekin. SAPA hazten ari da, ziur aski altxortegiaren laguntzarekin. Eta euskal erakundeek negozioa bedeinkatzen dute.
· Emaitza: haiek onurak pribatizatzen dituzte, guk kostuak sozializatzen ditugu. Osasuna eta pentsioak murrizten diren bitartean, gerraren negozioa loratzen da. Eta guztia «konpromiso atlantikoaren» eta «industria-ehunari emandako laguntzaren» banderan bilduta.
Geratzen diren galderak Realeko akziodunek gardentasuna eskatuko dute kontratu horien gainean? Eusko Jaurlaritzan inork ezarriko al du marra gorri etikorik industria militarrarentzat? Edo erakundeen golak eta komunikazioak ikusten jarraituko dugu beste alde batera begiratzen dugun bitartean?
Sanchezek komertzial lanak egiten ditu bestearentzat, Pradalesek zuritzaile lanak egiten ditu, Aperribai familiako kideak forratu egiten dira, eta guk zergak ordaintzen ditugu ikuskizuna finantzatzeko.
Ongi etorri Estatu espainiar aurrerakoira: non gerra negozioa den, futbola erakusleihoa, eta erakundeak notarioa".